De wereld om ons heen verandert voortdurend en de impact van die veranderingen is steeds groter. Bedrijven en instellingen moeten zich steeds sneller aanpassen aan veranderende omstandigheden en dat betekent continu verbeteren en vernieuwen. Laat je dat na, dan krijg je het moeilijk. Oud-bestuursvoorzitter van DSM, Peter Elverding, concludeerde jaren geleden al: ‘Bedrijven die zich niet aanpassen sterven uit als dinosaurussen’.

Verandervermogen schiet tekort

Tot zover niets nieuws. Deze boodschap horen we al decennialang en de agile-hype waart al enkele jaren rond. Er is alleen één groot probleem. De Nederlandse werknemer heeft weinig vertrouwen in het verandervermogen van zijn bedrijf. Meer dan een derde van alle werknemers vindt dat de eigen organisatie onvoldoende in staat is om te veranderen. Bij de overheid is dat met 50 procent het hoogst. Dat blijkt uit de Nationale Benchmark Organisatie Verandervermogen 2018 van Business FitScan.

Van alle deelnemende topmanagers heeft 43 procent veel vertrouwen in het verandervermogen van zijn organisatie. Meer dan de helft niet. Verschillende factoren hebben invloed op dat beperkte ‘verandervermogen’ van organisaties. Zo vindt bijna de helft van alle werknemers de koers van de organisatie niet sterk en voelt maar één op de vijf werknemers de noodzaak om te veranderen. Er is dus veel ruimte voor verbetering. Hoewel je dit soort onderzoekscijfers altijd kritisch moet bekijken, geeft het toch een beeld.

Van verandervermogen naar strategische wendbaarheid

Zoomen we even uit dan heeft ‘verandervermogen’ alles te maken met de ‘strategische wendbaarheid’ van een organisatie. Een bedrijf is strategisch wendbaar als het in staat is om zijn strategische koers snel en effectief te veranderen, anticiperend of reagerend op kansen en bedreigingen in zijn omgeving. Het grote probleem van het denken in traditionele begrippen als ‘verandering’, ‘reorganisatie’ of ‘transformatie’ is dat men er blijkbaar van uitgaat, of althans de indruk wekt, dat er na die verandering, reorganisatie of transformatie gedurende korte of langere tijd weer een stabiele situatie optreedt: een periode waarin de organisatie in relatieve rust kan werken en waarin men wacht op een mogelijke volgende verandering.

De werkelijkheid is echter anders. Veranderingen dienen zich voortdurend aan en bedrijven moeten daar dagelijks een antwoord op zien te vinden. Daarnaast zijn het zeker de mensen die het doen, maar spelen er ook andere factoren een rol als het gaat om het verandervermogen van een organisatie. De term ‘verandervermogen’ is wat mij betreft de verkeerde term, het draait om ‘wendbaarheid’. Dat lijkt misschien hetzelfde, maar dat is het niet.

Meer dan agile en scrum

Als men het over ‘wendbaarheid’ heeft, gaat het vaak over agile werken, zelfsturing of ‘scrummen’ in projecten. Dit zijn echter maar een paar stukjes van de puzzel. Wil je écht wendbaar worden, dan komt er veel meer bij kijken. Je moet dan ook kijken naar aspecten als het kompas van de organisatie, de scope van de wendbaarheidstransformatie, verbindend leiderschap, externe gerichtheid, rolling strategy, permanente innovatie, modulair businessmodel, flexibele werkorganisatie, digitale transformatie en een merk-klantrelatie die soepel meebeweegt met veranderingen in de koers van het bedrijf.

De praktijk leert dat dit een grote opgave is en gemakkelijker gezegd dan gedaan. Ook omdat de vele veranderingen vaak zonder totaalvisie en onderliggend strategisch plan worden uitgevoerd. Zo blijkt uit onderzoek dat wendbaarheid bij driekwart van de topmanagers in de prioriteiten top-3 staat, maar ook dat de ‘agile transformation’ bij zes van de tien bedrijven nog in de kinderschoenen staat.

Drie succesfactoren

De toekomst is aan de ‘strategisch wendbare organisatie’ die ogenschijnlijk als vanzelf snel en goed op nieuwe ontwikkelingen en kansen weet in te spelen. Daarbij draait het om drie succesfactoren om als organisatie aan de top te komen én te blijven:

1. Voortdurende alertheid; belangrijke veranderingen, ontwikkelingen, trends, kansen en bedreigingen tijdig zien aankomen.
2. Strategische doortastendheid; je strategie snel en goed aanpassen op deze ontwikkelingen met het rolling strategy-proces.
3. Operationele slagkracht; de nieuwe strategie succesvol uitvoeren met snelle en wendbare organisatie-eenheden.

Of zoals good old Charles Darwin zo’n 150 jaar geleden al constateerde: “It’s not the strongest of species that survive, nor the most intelligent, but the one most adaptable to change.” Je wordt niet van vandaag op morgen strategisch wendbaar en een one size fits all-aanpak bestaat niet. Kies geen blauwdrukoplossing maar ‘practice what you preach’. Wil je een wendbare en zelforganiserende organisatie worden, doe dit dan op een wendbare en zelforganiserende manier.

Wendbare strategie op één A4 –inclusief Wendbaarheidscanvas

Over snel en wendbaar ondernemen lees je meer in het boek Wendbare strategie op één A4. Met het wendbaarheidscanvas met 11 bouwstenen en 43 wendbaarheidsknoppen om aan te draaien. Met het canvas krijg je snel inzicht in welke factoren van belang zijn en hoe je als organisatie met een wendbare strategie het verschil kan maken. Dit boek is te koop bij alle (online) boekwinkels zoals Managementboek.nl en Bol.com.

Auteur: Sjors van Leeuwen (Indora Managementadvies) is zelfstandig adviseur op het gebied van klantgericht ondernemen (CRM), strategie en marketing. Hij is auteur van succesvolle boeken als CRM in de praktijk, Klant in de driver’s seat, Zorgmarketing in de praktijk en Hoe agile is jouw strategie?

Mogelijk ook interessant

In het verlengde van de inhoud van de artikelen op onze website, biedt Utrecht Business de mogelijkheid op het onderwerp/vakgebied een opleiding te volgen. Hiertoe worden verschillende varianten aangeboden.