Slimmer werken, verbeteren van de productiviteit en de dienstverlening. Oplossingen werden voornamelijk gezocht in de techniek, maar sociale innovatie wint aan terrein. Toch is er nog veel onduidelijkheid. Wat is sociale innovatie nu eigenlijk? Rianne van der Meer interviewt verschillende HR- en veranderexperts over hun visie en is op zoek gegaan naar concrete voorbeelden en resultaten.

In de rol van HR manager, organisatieadviseur, trainer en coach helpt Patricia de Sain ruim 20 jaar organisatie en mensen in hun kracht te zetten. In dit interview vertelt ze waarom het noodzakelijk is je mensen te vertrouwen en constant te innoveren.

Wat versta jij onder sociale innovatie?

Volgens mij zit dat in nieuwe samenwerkingsverbanden, nieuwe manieren om mensen te ontmoeten. Oude verbanden, zoals kerken en families, worden minder sterk. En binnen organisaties ga je naar nieuwe vormen van werken, van functies naar rollen en verantwoordelijkheden. Je moet vernieuwend en wendbaar zijn om mee te kunnen in die veranderingen.

 Hoe doe je dat? Vernieuwend en wendbaar blijven?

Daar heb je mensen en hun talenten voor nodig. Talenten die mensen vaak zelf nog niet kennen of niet inzetten in hun werk. Mensen ondernemen vaak privé allerlei acties, maar doen in hun werk alleen wat er gevraagd wordt. Hier ligt voor veel organisaties een enorme kans. Talentmanagement kan hier goed aan bijdragen. 

Wat is er nodig om die kans, het aanwezige talent, te benutten?

De kern is zo simpel: vertrouwen. Als leidinggevende ruimte geven en achter je mensen gaan staan. Met dat vertrouwen kunnen mensen groeien en durven ze hun talent in te zetten. Helaas is het eigen ego, de angst en controle nog vaak bepalend. Dan is er geen ruimte voor groei en talent. Als mensen drie keer hun hoofd stoten stoppen ze vanzelf  met zelf nadenken. Een goede leidinggevende stelt zich kwetsbaar op. Zeker in deze snel veranderende tijd heb je elkaar nodig om die volgende stap te maken. Twee weten nu eenmaal meer dan één.

Ook op organisatorisch niveau werkt het zo. Een goed voorbeeld is een ambtelijke samenwerking. Met zoveel verschillende belangen zit je nooit helemaal op één lijn, maar toch kom je samen verder. Zelfstandig blijven gaat sneller, maar je haalt er niet het maximale uit. Om zo’n samenwerking voor elkaar te krijgen moet je soms je eigen tempo terugschroeven. Kijken naar de belangen van de andere partijen. Een stapje terug om uiteindelijk met elkaar veel verder te komen.

Met elkaar verder komen, daar heb je die nieuwe samenwerkingsverbanden voor nodig. Welke rol speelt technologie hierin?

De techniek maakt het makkelijker én afstandelijker. Vroeger dronk je om acht uur koffie met elkaar, nu stuur je een whatsapp. Mensen werken op verschillende tijden en locaties, je hebt nieuwe middelen nodig om te ontmoeten. Maar je kan niet zonder het echte contact, je moet dus op zoek naar een goede balans.

Een intranetplatform vind ik echt een nieuw verbindend middel. Je deelt er een zeepkistsessie, zodat mensen die niet aanwezig waren toch worden aangehaakt. Voorheen had je dan gewoon pech. Je kunt makkelijker delen wat er per afdeling speelt. Uiteraard is alleen delen via een platform niet genoeg, het is een eerste stap die een volgende stap makkelijker maakt. Je verlaagt de drempel om ook eens bij een andere afdeling binnen te lopen. En het is een middel om op nieuwe te komen en proefballonnetjes op te laten.

Talenten benutten, nieuwe manier van ontmoeten en verbinden. Wat is sociale innovatie voor jou nog meer?

Sociale innovatie gaat ook over dingen delen, transparantie. Bijvoorbeeld het transparant maken van beloningen, zodat mensen ook zien wie wat heeft verdiend, uiteraard met een duidelijke uitleg.  Dit transparant maken is cultuur doorbrekend.  Je moet wel voorbij je eigen kwetsbaarheid durven gaan. Dat is het heel spannend, maar heeft wel resultaat. Zo zijn we weer bij de kracht van kwetsbaarheid.

Het begint bij het management. Hoe begin je nu binnen het management met je kwetsbaar opstellen en lef tonen?

Eén iemand moet beginnen. Zoals het filmpje op youtube van één iemand die begint met dansen en dat er later een heel veld volstaat. Dat is een kwestie van lef.

Hoe stimuleer je dat? Dat iemand binnen een MT zich  kwetsbaar opstelt en lef toont waar dit niet vanzelfsprekend is?

Ten eerste moet je een gedeelde visie hebben. Wat willen wij als MT met elkaar bereiken en wie willen wij zijn? Gaan wij echt contact maken samen? Altijd eerst in contact komen zodat er vertrouwen ontstaat. Je kunt het gesprek beginnen door ieder een deel van je levensverhaal te vertellen. Als je weet wat iemand beweegt, kan je ook het gesprek aangaan.

En dan doen! Niet blijven praten, maar quick wins neerzetten. Als je merkt dat er energie is, dat je met elkaar resultaten boekt, dan gaat het als een olievlek naar de organisatie. En soms is het nodig dat iemand uit het team vertrekt om de rest van het team te laten groeien. Daar moet je als MT besluiten in durven nemen, daar moet je ook lef voor hebben.

Heb je ook een voorbeeld waarbij sociale innovatie een heel duidelijk resultaat heeft?

De situatie bij de gemeente rondom de vluchtelingenproblematiek. Daar moest noodgedwongen veel ruimte gegeven worden. Er was een richting en het resultaat was ook helder: binnen 2 dagen 500 bedden, een sporthal, een dagopvang etc. De grote lijnen waren duidelijk, maar er waren geen proces- of functieomschrijvingen. We zijn met een aantal mensen gaan zitten, taken werden verdeeld en gewoon gaan doen.

Dan ontstaan er mooie dingen. Bijvoorbeeld twee ondernemers die elkaar na een jarenlang conflict weer hebben gevonden, omdat zij samen vluchtelingenopvang moesten aanpakken. Je doet iets goed met elkaar en mensen openen hun hart. Je ziet talenten opkomen. Zoals iemand die in haar werk heel strak was, wat niet heel collegiaal overkwam. In de vluchtelingenhulp zag je dat ze zich met zoveel liefde voor mensen inzette. Wat maakt dat dit er tijdens het reguliere werk niet uitkomt? En wat heb je dan nodig, zodat dit wel lukt? Dan heb je een mooi gesprek en een concreet resultaat.

Je werkt nu veel bij gemeenten. Je hebt ook veel ervaring in de retail / bouwmaterialen. Zag je daar ook voorbeelden van sociale innovatie? 

Jazeker, juist in de retail is innoveren een noodzaak. Het oude bouwmarktsysteem maakt plaats voor  internetverkoop. Echt verbinding maken met de klant is nu essentieel. Je kan de prijzen van alle bouwmarkten in de omgeving gemakkelijk via internet vergelijken. Je moet op een andere manier het verschil maken.

De sociale innovatie zit hier ook in de inzet van social media. Door een community te bouwen om jouw bouwmarkt bind je klanten.  Het online kunnen inzien van de voorraden, medewerkers die jou kennen en advies op maat geven. Door op deze manier echt contact te maken creëer je toch een gunning. Dat is ook sociale innovatie, vroeger hoefde dat niet.

Het is een mooie tegenstelling met wat je ziet in de in de dienstverlening van gemeenten. De retailbouwmarkt zie je dat klanten steeds minder zelf klussen en dingen zelf oplossen. Ontzorgen wordt daarom steeds belangrijker. Terwijl gemeentes steeds meer een beroep op wat mensen zelf kunnen.

[alert type=”info” title=”Leestip: HR Analytics bij NS Stations: Leerdoel koppelen aan resultaat “] Lees het artikel

Tot slot, wat is volgens jou dé voorwaarde voor succes?

Volgens mij heb je het winnende knopje te pakken wanneer je, in welke situatie dan ook, bereid bent om mensen vanuit hun eigen kracht te helpen. En kijken waar jouw toegevoegde waarde zit. Mijn hogere doel is mensen helpen in hun kracht te komen, zodat zij hun talenten kunnen benutten. Dan is het belangrijk dat die blauwe plekken,  die we allemaal oplopen, verzorgd worden. Dan zorg je dat mensen weer durven,  kunnen genieten en doen waar ze goed in zijn.

Auteur: Rianne van der Meer.Verbinden en verder helpen, vanuit het talent van mensen. Rianne houdt zich bezig met sociale innovatie en daagt organisaties uit, het beste uit hun mensen te halen. Voorheen als consultant bij Effectory en nu als zelfstandig adviseur en trainer. Rianne maakt zaken graag concreet en simpel. Sociale innovatie klinkt ingewikkeld, maar dat is het juist niet. Ga in gesprek en doe wat je zegt. Rianne helpt management en medewerkers om beide te doen en is mede organisator van ChangeDay.

Mogelijk ook interessant

In het verlengde van de inhoud van de artikelen op onze website, biedt Utrecht Business de mogelijkheid op het onderwerp/vakgebied een opleiding te volgen. Hiertoe worden verschillende varianten aangeboden.